DEMOSTRATIVOS E POSESIVOS |
DEMOSTRATIVOS |
A diferencia dos pronomes persoais que teñen
sempre función substantiva, os demostrativos pódena ter substantiva ou adxectiva. En
función substantiva contan con triple flexión de xénero: masculino, feminino e neutro.
Cando funcionan coma un adxectivo, acompañan a un nome, ó que presentan e modifican.
masculino | feminino | neutro | |
singular plural |
este estes |
esta estas |
isto/esto |
singular plural |
ese eses |
esa esas |
iso/eso |
singular plural |
aquel aqueles |
aquela aquelas |
aquilo/aquelo |
EN | DE | |
este esta isto |
neste nesta nisto |
deste desta disto |
ese esa iso |
nese nesa niso |
dese desa diso |
aquel aquela aquilo |
naquel naquela naquilo |
daquel daquela daquilo |
CONTRACCIÓNS CO INDEFINIDO OUTRO
As formas dos demostrativos
contraen co indefinido outro. As formas resultantes só admiten morfemas de xénero
e número no segundo elemento.
singular | plural | |
masculino feminino |
estoutro estoutra |
estoutros estoutras |
masculino feminino |
esoutro esoutra |
esoutros esoutras |
masculino feminino |
aqueloutro aqueloutra |
aqueloutros aqueloutras |
Non quero estes discos, prefiro aqueloutros.
Entre eses e esoutros non hai
diferencia.
Dáme aqueloutras, que me gustan
máis.
1- As formas aquel,
aquela poden funcionar coma un substantivo e con diferentes significados:
Ten moito aquel para xogar ó balón. ( Moito xeito, moita gracia
).
Preparaba a
comida con moita aquela. ( Con moito coidado ).
2- Ás veces úsanse os verbos aquelar e aqueloutrar, con significados moi
diferentes segundo o contexto:
Hasme aquelar esa
radio, se fas o favor. ( Amañar )
Desde que se foi vivir
fóra anda moi aqueloutrado. ( Preocupado )
3- A contracción daquela é
moi empregada e ten un dobre valor:
Adverbial, equivalente a a entón : daquela bailábase doutro
xeito.
Valor de conxunción, co sentido de polo tanto: Non estudiaches,
daquela vas suspender.
4- Nisto, nestas, con estas
poden funcionar coma adverbios co significado de: entón, de repente, ó momento de
acontecer:
Prendín o televisor e nisto soou o teléfono.
Estabamos na praza e nestas botouse a chover.
POSESIVOS |
O mesmo que os demostrativos e os artigos, os posesivos son
presentadores e actualizadores e poden ter función adxectiva ou substantiva. Expresan
unha idea de posesión, que vai referida ás persoas gramaticais.
Persoa |
Singular | Plural | ||
Masculino | Feminino | Masculino | Feminino | |
1ª sing. | meu | miña | meus | miñas |
2ª sing. | teu | túa | teus | túas |
3ª sing. | seu | súa | seus | súas |
1ª plur. | noso | nosa | nosos | nosas |
2ª plur. | voso | vosa | vosos | vosas |
3ª
plur. |
seu | súa | seus | súas |
As formas dos posesivos son as mesmas tanto en función adxectiva coma substantiva: dáme as miñas chaves / dáme as miñas.
Os posesivos esixen a presencia
do artigo, excepto cos vocativos. Cos nomes de parentesco este uso é opcional. Tampouco
se pon o artigo nalgúns casos nos que o posesivo vai posposto ó substantivo:
Colleu
o seu bolso e saíu.
¿Qué tal che vai, meu amigo?
A miña nai chegará maña / Miña
nai chegará mañá.
Chamoume un amigo teu.
(
ten esa calidade por natureza)
Xogaban con cadanseu balón; as
mulleres levaban cadansúa cesta na cabeza.
3- Nalgunhas locucións podemos utilizar o posesivo feminino no canto da
preposición de seguida de pronome persoal: está detrás túa ( de ti )
4- As formas
de primeira persoa poden indicar familiaridade: senta aquí, meu amigo.
Usados con numerais poden equivaler a unha expresión que indica cantidade aproximada: ata alí haberá os seus setenta quilómetros.