O ARTIGO

O artigo presenta ó substantivo e á súa vez indica o seu xénero e número. Distinguimos artigo determinado e indeterminado, empregándose no primeiro caso con realidades coñecidas e identificadas e no segundo con entidades máis abstractas.

	masculino	feminino
singular	o/lo	a/la
plural	os/los	as/las

As formas lo, la, los, las, son as chamadas segundas formas do artigo que se empregan en casos concretos que logo especificaremos.

Cando o artigo determinado vai precedido de determinadas preposicións, fórmase unha soa palabra coas dúas formas, o que se chama unha contracción. Este é o cadro das formas resultantes:

	o	a	os	as
a	ó	á	ós	ás
de	do	da	dos	das
en	no	na	nos	nas
con	co	coa	cos	coas
por	polo	pola	polos	polas

                            Mañá iremos á praia se o tempo mellora.
                            Cando saín do cine estaba chovendo.
                    Nas vacacións do verán é cando menos se descansa.
                            Escribe todo coa man esquerda.
                            Mañá pasarei polo taller.

1- Sen guíón, unida directamente á palabra anterior, que perde o -r ou -s final. Isto sucede despois de todos, ambos, entrambos (e os seus femininos), por mais e tras. Vexamos algúns exemplos: tódolos días me ergo á mesma hora; gústanme ámbolos dous libros; fixérono entrámbolos dous; vai polo carreiro da dereita; fomos eu e mailo fillo de Xosé; está trala porta.

            2- Con guión, e isto sucede nos seguintes casos:
                        a) despois de infinitivo e das formas verbais conxugadas que rematen en –r ou –s. O procedemento a seguir é o seguinte: o infinitivo ou a forma verbal perde o –r ou –s final, logo poñemos guión e a continuación a segunda forma do artigo. Exemplos : vou abri-la porta; imos come-los chourizos que trouxeches; se remáta-lo exercicio podes saír...
                        b) despois dos pronomes átonos nos, vos e lles. O procedemento é igual ca no caso anterior. Exemplos: déuno-los cartos que lle pediramos; daréivo-la sobremesa cando acabéde-lo xantar; quitóulle-las tesoiras para que non se mancasen.
                 c) despois dos pronomes tónicos nós e vós cando van seguidos dunha precisión numérica. Exemplos: nó-los catro non pensamos saír hoxe; vó-los sete estades equivocados.
                 d) tralo adverbio interrogativo U ( = ¿onde está? ).
                                    Exemplos: ¿U-lo can? ; ¿U-la tixola grande?

A representación gráfica das segundas formas do artigo é aconsellable pero nunca obrigatoria, podendo escribir o, a, os, as en todos os casos, excepto con por e tras que si é obrigatoria ( polo, pola, polos, polas; tralo, trala, tralos, tralas )

	masculino	feminino
singular	un	unha
plural	uns	unhas

	un	unha	uns	unhas
de	dun	dunha	duns	dunhas
en	nun	nunha	nuns	nunhas
con	cun	cunha	cuns	cunhas

                            Este disco é dun amigo meu.
                            Estamos nunha situación difícil.
                            Mañá cearemos cuns veciños do teu irmán.